Soms ligt er midden in de stad ruimte voor het oprapen. Neem bijvoorbeeld het Stadionplein in Amsterdam-Zuid. Anders dan de naam doet vermoeden is het sinds de Olympische Spelen van 1928 ruim 90 jaar niet veel meer geweest dan een grote parkeerplaats met twee kiosken waar je tijdens de Spelen een kaartje kon kopen. Omstreeks 2010 is er eindelijk voldoende bestuurlijke moed bij de gemeente om van deze restruimte een echt plein voor de stad te maken, in aansluiting op de gehele herontwikkeling van de gebouwen rondom het Olympisch Stadion. Het resultaat? Een levendige en gevarieerde openbare ruimte die mooi aansluit op de waardevolle structuur van Plan Zuid van Berlage, veel ruimte voor buurtbewoners, een weekmarkt en grotere evenementen. En minstens zo belangrijk: de toevoeging van 100 woningen, ruimte voor horeca, kleinschalige detailhandel, een ondergrondse supermarkt en een grote parkeergarage zodat de openbare ruimte grotendeels autovrij is geworden.
Supervisie
Het stedenbouwkundig plan is in nauw overleg met omwonenden opgesteld door Floris Alkemade van OMA. Vervolgens is MUST door de gemeente Amsterdam aangesteld als supervisor om de uitwerking van de deelplannen te begeleiden, de samenhang tussen de deelplannen te bewaken en de mee te denken bij de uitvoering. Zo adviseerden wij bijvoorbeeld de betrokken architecten tijdens het ontwerpproces en ondersteunden wij hen in het overleg met de Welstandscommissie. Inpassing in de waardevolle context speelde daarbij een cruciale rol, van de opbouw en organisatie van de bouwvolumes tot en met de materialisering en detaillering. Alexander Pols van Kollhoff & Pols architecten ontwierp het Zuidgebouw met de bijna onmogelijke opdracht om het bouwvolume in te passen in een strakke bouwenveloppe met een overstek van 16 meter, die door direct omwonenden werd afgedwongen. Het Noordgebouw is ontworpen door Diederik Dam van Dam&Partners en kent rondom een grote programmatische diversiteit en de logistiek is inpanding en ondergronds opgelost waardoor het bouwvolume, ondanks de krappe maatvoering, geen achterkanten heeft.
Periode
2013–2016
Product
Supervisie planvorming
en uitvoering
Opdrachtgever
Gemeente Amsterdam
Jan Wils
Het hele ensemble van het Olympisch Stadion met de later gerealiseerde Citroëngarages is ontworpen door Jan Wils. Om dit ensemble nieuw leven in te blazen zijn de twee kaartverkooppunten op het plein zoveel als mogelijk herbouwd op basis van de historische bouwtekeningen van Jan Wils. Daarbij is Diederik Dam erin geslaagd om binnen het oorspronkelijk ontwerp ruimte te vinden om eigentijdse functies zoals een kiosk en de entree van de ondergrondse parkeergarage in te passen.
Ook in de inrichting van het plein is rekening gehouden met het spel van symmetrie en asymmetrie dat zo kenmerkend is voor het oeuvre van Jan Wils. In de symmetrische geleding van assen en pleinen van Berlage hebben Edzo Bindels van West 8 en Mirjam Lie van de gemeente Amsterdam een plan voor de openbare ruimte gemaakt die inspeelt op de asymmetrische positie van de Marathontoren van het Olympisch Stadion.
Meer stad dus ook meer groen
Ter compensatie van de forse toename van het bouwvolume is er extra geïnvesteerd in meer en beter groen. Het aangrenzende buurtplantsoen is groter geworden door het verwijderen van een straat en het verplaatsen van parkeerplekken naar de ondergrondse parkeergarage. Daarnaast is de parkeergarage extra verdiept en versterkt zodat er 1,5 meter gronddekking op het dak van de garage gerealiseerd kon worden. Hierdoor is er voldoende groeiruimte voor volwassen bomen ontstaan.
Ten slotte is er in het nieuwe plantsoen, na zorgvuldige selectie, een kunstwerk gerealiseerd door de Engelse kunstenaar Matthew Darbyshire. Samen met omwonenden is een ‘modelwoning’ voor het Stadionpein ontworpen waarbij bewoners de kans kregen om geliefde meubelstukken aan te dragen voor het interieur. Deze zijn vervolgens in brons gegoten zodat er een mooi tijdsbeeld is ontstaan van de typische woninginrichting ten tijde van de vernieuwing van het plein. Door in de douche, keuken en wc ook echt water te laten stromen is het kunstwerk nu een geliefde speelplek op zomerse dagen.
