Het Drentse Veenhuizen is een voormalige onvrije kolonie van Weldadigheid, opgericht aan het begin van de negentiende eeuw en bedoeld voor de opvang en heropvoeding van wezen, armen en landlopers. Veenhuizen is een dorp met een beschermd dorpsgezicht, meerdere Rijksmonumenten, Provinciale monumenten en sinds 2021 de status van UNESCO werelderfgoed. Maar ook een plek waar, net als in de rest van Nederland, een energieopgave speelt. In opdracht van de Provincie Drenthe is onderzocht hoe Veenhuizen kan verduurzamen en haar eigen energie kan opwekken. Er is gekeken naar waar er in Veenhuizen wellicht energie opgewekt kan worden en welke technieken hiervoor bruikbaar zijn. DWA richtte zich hierbij op de technische aspecten, MUST deed het ontwerpend onderzoek, waarbij de draagkracht van het landschap en het erfgoed het uitgangspunt vormden.
De Provincie Drenthe heeft een projectplan opgesteld om te onderzoeken hoe Veenhuizen kan verduurzamen en haar eigen energie kan opwekken. Dit projectplan bestaat uit 4 stappen:
Stap 1 — onderzoek naar korte termijn verduurzamingsmogelijkheden op gebouwniveau, met respect voor de cultuurhistorische waarden en eventuele monumentale status.
Stap 2 — onderzoek naar de opwekkingsmogelijkheden in het landschap van Veenhuizen in de verdere toekomst.
Stap 3 — een subsidieregeling vanuit de Provincie Drenthe.
Stap 4 — het oprichten van een energiecoöperatie in Veenhuizen.
Dit inspiratiedocument is de uitkomst van Stap 2.
In het document is het plangebied geanalyseerd, zijn de kernkwaliteiten van Veenhuizen en de toekomstige opgaven van het gebied geïnventariseerd en is de energiebehoefte van Veenhuizen in kaart gebracht.
Periode
2024
Product
Inspiratiedocument
Opdrachtgever
Provincie Drenthe
In samenwerking met
DWA
Techniek, landschap en inpassing
Om energie op te wekken, zijn verschillende opties mogelijk. Denk aan wind, zon, waterkracht of biogas. Vrijwel alle opties hebben in meer of mindere mate impact op het landschap en de kernwaarden van Veenhuizen. De meest kansrijke energiebronnen en bijbehorende technieken zijn door MUST gebruikt om door middel van ontwerpend onderzoek te onderzoeken hoe deze eventueel in het UNESCO-landschap ingepast kunnen worden. Hieruit zijn verschillende denkrichtingen gekomen.
Denkrichtingen
De energieopgave van Veenhuizen kent naast een technische kant ook een ruimtelijke kant. Want welke techniek je ook kiest, het heeft altijd gevolgen voor het landschap. In het geval van Veenhuizen een UNESCO-landschap. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te kijken naar de impact van eventuele inpassingen van energieopwekking op dit landschap.
De denkrichtingen zijn geen daadwerkelijke keuzes, maar slechts denkrichtingen vanuit de kennis en technieken anno 2023 die in een vervolgtraject verder onderzocht moeten worden op haalbaarheid en wenselijkheid. Elke denkrichting is gewaardeerd door het kennisteam met behulp van het een waarderingskader. Er is enkel gekeken naar windmolens en zonnepanelen.
