De handreiking van de Haagse regio aan de provincie (en het Rijk) en is bedoeld om de juiste gesprekken te openen in het proces van de ruimtelijke puzzel (en de totstandkoming van de nieuwe Nota Ruimte in 2024). De regio vraagt daarbij extra aandacht voor specifieke onderwerpen — pro-actief en ongevraagd. Daarnaast werkt de handreiking ook agenderend voor de samenwerkende partijen in de Haagse regio zelf.
In navolging van de Samenwerkingsagenda Haagse Regio — waarin 9 gemeenten en het Hoogheemraadschap van Delfland onder begeleiding van MUST een start maakten met hernieuwde samenwerking — is MUST gevraagd om de volgende stap te maken in het proces van samenwerken in de Haagse Regio: het opstellen van een handreiking aan de Provincie Zuid-Holland (en het Rijk) bij het leggen van de ruimtelijke puzzel.
Periode
2023
Opdrachtgever
De 9 gemeenten van de Haagse Regio en Hoogheemraadschap van Delfland
Het leggen van de puzzel is een complexe opgave. De inzichten opgedaan in de samenwerking in de Haagse regio en de kennis aanwezig bij de 9 gemeenten en het hoogheemraadschap bieden een goede basis. Goed puzzelen doe je samen. De handreiking is een verkenning. De opgaven zijn vooral in hun samenhang complex en hoe deze zich in de toekomst ontwikkelen, is nog niet volledig te voorzien. Het is zaak de opgaven nu te agenderen, om gezamenlijk stappen te zetten naar toekomstige oplossingsrichtingen. Het document agendeert, maar is zeker nog geen visie. Het is een handreiking van de regio bij het leggen van de ruimtelijke puzzel voor de provincie Zuid-Holland. Tegelijk is de handreiking agenderend voor de regio zelf. Rijk en regiopartners in het NOVEX-gebied Zuidelijke Randstad werken aan een Ontwikkelperspectief. Het vertrekpunt daar is de verstedelijkingsopgave, met name de woningbouwopgave en de randvoorwaarden daarvoor, waaronder mobiliteit. Vanuit daar wordt verbreed, waarbij het accent ligt op uitvoeringsafspraken die voor 2030 moeten worden gemaakt. In deze handreiking vertrekken we vanuit een brede blik en richten we ons op de verdere toekomst, tot 2050, met een doorkijk naar 2100.
Doorkijk naar de toekomst
Het leggen van de ruimtelijke puzzel voor de Haagse regio is het bepalen van prioriteiten, het willen omzetten van ambities in acties en het willen benutten van innovaties om te kunnen groeien — in balans met de omgeving.
Samenwerking tussen overheden is essentieel. Tijdens de gesprekken die zijn gevoerd in de aanloop naar deze handreiking werd de vraag vaak gesteld of er een maximaal ‘laadvermogen’ is van de Haagse regio. Die vraag is lastig te beantwoorden en hangt samen met de behoefte van mensen, instellingen en ondernemingen aan een plek in deze regio, met maatschappelijke ontwikkelingen en bestuurlijke keuzes en met ontwikkelingen in het natuurlijke systeem, onder invloed van klimaatverandering. De Haagse regio is een dicht bebouwd stedelijk gebied. Tegelijkertijd is het stedelijke gebied in de afgelopen 50 jaar naar verhouding veel sterker gegroeid dan het aantal inwoners. Het is moeilijk te voorzien hoe deze ontwikkeling zich op langere termijn voort gaat zetten. Voor dit moment is vooral de vraag: wat is nodig om de Haagse regio leefbaar en aantrekkelijk te houden in de komende 50 tot 100 jaar? Rekening houdend met de draagkracht van de ondergrond, de ruimte die nodig is voor water en een gezond natuurlijk systeem en gebruik makend van nieuwe, duurzame energiesystemen.
Dilemma’s en oplossingsrichtingen
De gemeenten en het Hoogheemraadschap zijn het met elkaar eens dat voor een aantrekkelijke regio, ook in de toekomst, meer nodig is. De ruimtelijke dilemma’s waar we zowel de uitdagingen als de oplossingen voor zien, zijn:
- Voldoende zoetwater voor mens en natuur
- Netwerk realiseren voor krachtige en robuuste natuurlijke en waterrijke omgeving
- Bestaande wijken klaarmaken voor de toekomst
- Duidelijkheid geven over het gebruik van energie
- Voldoende scholen, culturele en sportvoorzieningen, winkels en horeca aanbieden
- Regionaal ruimte voor werk maken
- Verbetering van stations en spoornetwerk en een goede OV- en fietsverbindingen
- Versterking van het kustgebied om veilig te kunnen wonen en leven achter de duinen
- Glastuinbouwnetwerk behouden met innovatie, goede verbindingen en voldoende ruimte
- Ruimte geven aan nieuwe vormen van productie en hergebruik
