Het station Driebergen-Zeist is gelegen te midden van de Stichtse Lustwarande. Naast een belangrijke toegangspoort voor de Stichtse Lustwarande en het Nationaal Landschap Utrechtse Heuvelrug is de stationsknoop tevens een belangrijk openbaar vervoerknooppunt voor de regio. Hier komen verschillende stromen van regionale bussen, stop- en sneltreinen, fietsers, voetgangers en auto’s bij elkaar. De komende jaren wordt hard gewerkt aan een verbeterde inrichting van het stationsgebied. De vervoerknoop wordt efficiënter en de uitstraling van het gebied verandert van een rommelige achterkant naar een representatieve voorkant. Het stationsgebied moet het visitekaartje worden van de Stichtse Lustwarande, van Zeist en van de Utrechtse Heuvelrug.
De toekomstige inrichting van het stationsgebied Driebergen-Zeist vergt een zorgvuldige afstemming tussen de efficiënte vervoerknoop en de waardevolle landgoederen die zo kenmerkend zijn voor de Stichtse Lustwarande. Standaard oplossingen voor een stationsknoop zijn hier niet meer van toepassing. Gezocht moet worden naar een organisatie en inrichting van het stationsgebied die past bij het karakter van de omgeving en tegelijkertijd op slimme wijze alle gewenste verkeersbewegingen efficiënt mogelijk maakt. Een nieuw type station moet hier worden uitgevonden: het station Stichtse Lustwarande.
Periode
2008
Product
Stedenbouwkundig ontwerp
Opdrachtgever
Bestuur Regio Utrecht
Verblijfsplek én doorgaande route
Het station Stichtse Lustwarande bestaat uit de kruising van de spoorlijn Utrecht-Arnhem met de Hoofdstraat, de lange lijn van de Stichtse Lustwarande tussen Zeist, Driebergen, Doorn, Leersum, Amerongen en verder. Het station is één van de parels aan dit kralensnoer. Dit maakt ook duidelijk dat het station twee gezichten kent. Het is enerzijds onderdeel van de doorgaande route en anderzijds een verblijfsplek en entreegebied voor de omgeving. Deze twee kwaliteiten zijn leidraad voor de organisatie en inrichting van het station.
De doorgaande route wordt gevormd door de Hoofdstraat die in de toekomst via een tunnel onder de spoorlijn doorgaat. De Hoofdstraat heeft, ondanks de noodzakelijke tunnel, een kwalitatief hoogwaardig profiel waarbij de begeleidende bomen deels met de weg mee zakken. De Hoofdstraat houdt hiermee het karakter van een statige laan. De doorgaande buslijnen stoppen aan weerszijden van de weg onder het treinstation waardoor een uiterst efficiënte overstap tussen de doorgaande bussen en treinen wordt gerealiseerd. Op deze plek vinden verreweg de meeste overstapbewegingen plaats. Ook voor fietsers is de doorgaande route aantrekkelijk en comfortabel. Doordat de fietser minder hoeft te zakken dan de auto’s en bussen zijn de hellingspercentages voor de fietsers relatief flauw. Aan de oostzijde van de Hoofdstraat loopt een fietspad in twee richtingen dat onder de sporen direct toegang geeft tot de fietsenstalling en de perrons van de treinsporen.
De verblijfsplek wordt gevormd door het Stationsplein aan de zuidzijde van de sporen. Het Stationsplein sluit direct aan bij de omliggende landgoederen (de Reehorst). Het Stationsplein van Stichtse Lustwarande biedt ruimte aan de bushaltes voor de lijnen die hier beginnen en eindigen, aan taxi’s en aan een kiss-and-ride plek. Ook is vanaf het plein de park-and-ride parkeervoorziening direct bereikbaar. Een tweede toegang tot de treinperrons maakt een efficiënte overstap mogelijk. Het Stationsplein is open van opzet en biedt veel ruimte aan groen en bomen. Op de kop staat een statig stationsgebouw welke een uitgelezen plek kan bieden aan bijvoorbeeld een grandcafé, hotel en bezoekerscentrum. Het Stationsplein is goed bereikbaar doordat de Odijkerweg door middel van een verdiepte T-kruising is verbonden met de Hoofdstraat.
Tezamen vormen de doorgaande route en de verblijfsplek één overzichtelijke openbaar vervoerknoop. Doordat het stationsplein en alle verkeers- en verblijfsruimte voor voetgangers en fietsers op een tussenniveau is gelegen vormt het een krachtige verbindende schakel tussen de verkeersruimte en de landgoederen. Dit tussenniveau bevindt zich circa anderhalve meter hoger ten opzichte van het diepste deel van de autotunnel onder het spoor. Eén van de voordelen hiervan is dat de afstand tussen het fiets- en voetgangersniveau en de treinperrons flink wordt verminderd, waardoor de toegankelijkheid en de beleving van de openbaar vervoerknoop verbetert. Een ander belangrijk voordeel is dat het tussenniveau de overgangen naar de omliggende landgoederen minder groot maakt. Tegelijkertijd ligt het tussenniveau laag genoeg om visueel contact tussen de doorgaande route en het Stationsplein te hebben. Dit maakt de tunnel ruimer en lichter hetgeen de sociale veiligheid van de stationsknoop ten goede komt.
