Het succes van Utrecht is het verhaal van een groeiende, centraal gelegen metropoolregio, waar mensen graag willen wonen, werken, studeren en recreëren. Dat succes heeft ook een keerzijde: een overbelast mobiliteitssysteem en afnemende kwaliteit van de leefomgeving. Tussen 2020 en 2040 moet er plek worden gevonden voor ruim 80 duizend arbeidsplaatsen en 125 duizend woningen (een stad zo groot als Eindhoven), ligt er een grote energie-opgave en moet er ruimte worden gevonden voor duizenden hectares landschappelijk groen. De gevolgen voor de bereikbaarheid zijn enorm, en dat is niet alleen een zaak van de regio zelf, maar ook een nationaal belang. Want Utrecht is de draaischijf van Nederland, zowel voor de spoorlijnen als de snelwegen. Gezonde groei is alleen mogelijk door groter te denken en als gemeenten, provincie en Rijk er samen de schouders onder te zetten: inhoudelijk én financieel.
MIRT Onderzoek
Onder leiding van MUST heeft een interdisciplinair consortium twee jaar gewerkt aan het MIRT Onderzoek Metropoolregio Utrecht. Vanuit een brede probleemanalyse, het opstellen van een beoordelingskader en de verkenning en weging van scenario’s, is toegewerkt naar een Ontwikkelperspectief en een adaptief ontwikkelpad om de gezonde groei mogelijk te maken. Wij zijn er trots op dat het is gelukt om met dit Ontwikkelperspectief de belangen te verbinden van meerdere Ministeries, de provincie Utrecht, 16 gemeenten (waaronder de stad Utrecht), Rijkswaterstaat, ProRail en de NS.
Het interdisciplinaire consortium bestond uit een hecht team met Pieter Arends (strategisch adviseur bij TG), Henk Tromp (adviseur mobiliteit bij Move Mobility), Rob van Hout (adviseur strategie en mobiliteit bij Sweco), Niels Hoefsloot (adviseur maatschappelijke kosten en baten bij Decisio), Edgar Wever (adviseur maatschappelijke en economische gebiedsopgaven bij TG) en het team van MUST. Gezamenlijk hebben wij verschillende methodieken ontwikkeld om zowel procesmatig als inhoudelijk afgewogen beslissingen te kunnen nemen op basis van inhoudelijke ruimtelijke verkenningen, effectanalyses, doorrekeningen en bestuurlijke agenda’s. Daarbij is dankbaar gebruik gemaakt van de ruimtelijk-programmatische methodiek die tegelijkertijd door de gemeente Utrecht werd ontwikkeld: de BAR-code. Daarnaast is een systematische knooppuntenanalyse ontwikkeld waardoor alle betrokkenen inzicht kregen in de ruimtelijke en verkeerskundige effecten van mogelijke woningbouw en inframaatregelen. Daarbij zijn voor het eerst op regionale schaal gedetailleerd de effecten voor het fietsgebruik in beeld gebracht.
Periode
2020
Product
Ontwikkelperspectief Verstedelijking en bereikbaardheid
Opdrachtgever
U Ned
In samenwerking met
TwynstraGudde, MOVE Mobility, Decisio en Sweco
Utrecht nabij
Nabijheid is het leidende principe voor de toekomst van de metropoolregio. Werk, school, winkels, gezondheidszorg, sport, recreatie, landschap: alles is vanuit huis zoveel mogelijk te voet, per fiets of met het ov goed bereikbaar. Utrecht Nabij geldt niet alleen voor het stedelijk gebied, maar ook voor de grote en kleine kernen. Nabijheid betekent dat nieuwe ontwikkelingen dáár komen, waar al veel mensen wonen of werken en waar het openbaar vervoer en het fietsnetwerk al goed geregeld is of kan worden. Zo versterken nieuwe woningen en banen en passant de bestaande stad, en wordt het motto van Utrecht — gezond leven in een stedelijke regio voor iedereen — bewaarheid.
Grote U met Metropoolpoorten
Rond de Utrechtse binnenstad ligt een U-vormig gebied (van Lage Weide via de A12-zone tot Overvecht) waar de meeste verdichtingskansen liggen: de Grote U. Verdichting van de Grote U ontlast de binnenstad en Utrecht Centraal, doorbreekt de fysieke en mentale barrières in het stedelijk kerngebied en creëert een fijnmazig netwerk voor fietser en voetganger. Binnen de Grote U liggen drie belangrijke stedelijke ov-knooppunten die goed met de rest van de Metropoolregio Utrecht en Nederland zijn verbonden:
- Metropoolpoort Oost (Lunetten Koningsweg — USP)
- Metropoolpoort Zuid (A12–zone)
- Metropoolpoort West (Leidsche Rijn — Zuilen)
Deze metropoolpoorten vormen de belangrijkste locaties waar de regio de komende decennia fors zal investeren in bereikbaarheid, landschapsontwikkeling, wonen en werken. Tegelijkertijd is er ook aandacht voor de verdere ontwikkeling rondom stations op de regionale corridors naar Amersfoort, Amsterdam en Rotterdam. Tenslotte krijgen de andere stads- en dorpskernen ook de noodzakelijke groeiruimte om hun vitaliteit te waarborgen, want ook hier is de nabijheid van werk, voorzieningen en landschap van groot belang.
Het begin van een nieuwe tijd
Het Ontwikkelperspectief Utrecht Nabij bewijst dat het mogelijk is om op regionale schaal overeenstemming te bereiken met gemeenten, de provincie en de rijksoverheid over grote ruimtelijke opgaven voor de lange termijn en deze ook door te vertalen naar concrete vervolgafspraken voor op uitvoering gerichte projecten. Bovendien zijn de keuzes die met Utrecht Nabij zijn gemaakt nu ook bekrachtigt in gemeentelijke Omgevingsvisies, de Provinciale Omgevingsvisie en het Voorontwerp Nota Ruimte van de Rijksoverheid.
Het Ontwikkelperspectief Utrecht Nabij is hier te lezen.
