De ontwikkeling van de steden in Fryslân biedt een unieke kans voor de regio en voor Nederland. Vanuit een stevige economische positie en een hoge leefkwaliteit gecombineerd met de Friese cultuur en het landschap hebben de steden Drachten, Heerenveen, Leeuwarden en Sneek (als onderdeel van het Fries Stedelijk Netwerk) de potentie om gezamenlijk te groeien. Inzet op groei draagt bij aan Fryslân als geheel. Van grootste stad tot kleinste kern.
De Verstedelijkingspropositie Fries Stedelijk Netwerk 2050 verduidelijkt hoe de ontwikkeling van vier steden met elkaar is verbonden en schetst hoe de steden vanuit de eigen kracht samen bij kunnen dragen aan de opgaven in het noorden en Nederland als geheel. De propositie is een aanbod van de provincie Fryslân en de gemeenten Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland en Sudwest-Fryslân.
Het geeft richting aan overheden, bedrijfsleven, kennisinstellingen én inwoners over de toekomst van het Fries Stedelijk Netwerk. Het is dan ook een uitnodiging aan het Wetterskip en de 14 Friese gemeenten om hier in aanvulling op de bestaande samenwerkingsverbanden samen vervolg aan te geven. Met de propositie zetten de partners ook een belangrijke stap in de bijdrage van Fryslân aan de ambities van het Rijk, vertaald in de nieuwe Nota Ruimte. De provincie en de vier steden nodigen het Rijk dan ook uit om samen met hen invulling te geven aan deze ambitie.
Periode
2025
Product
Verstedelijkingspropositie (en inbreng voor samenwerking met het Rijk voor de Nota Ruimte en het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving zomer 2025)
In opdracht van
Provincie Fryslân en de gemeenten Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland en Súdwest–Fryslân
In samenwerking met
TwynstraGudde
Versterken kwalitatieve kracht richting 2050
Om een duurzame en welvarende toekomst voor de regio te garanderen, zetten we in de verstedelijkingspropositie in op het versterken van de kwalitatieve kracht door vijf gerichte interventies:
- Ruimte bieden aan verdergaande specialisatie en clustering van de drie economische topsectoren vanuit stedelijk perspectief.
- Blijven bouwen aan een onderling gedifferentieerd woningaanbod (tussen de +25% en +40% t/m 2050) en zorgen voor voorzieningen in de nabijheid.
- Ontwikkelen van talent door kwalitatief en gericht onderwijs en talent vasthouden door vergroten keuzevrijheid binnen het Noordelijk Stedelijk Netwerk.
- Versterken interne en externe multimodale verbindingen (weg, water, spoor).
Verweving stad en land door groene en blauwe routes, anders bouwen en energie(transitie).
Tempografische analyse ter duiding van nabijheid in het Fries Stedelijk Netwerk
Voor de propositie maakten we ook een tempografische analyse. Want wanneer we het aspect ‘nabijheid’ in het Fries Stedelijk Netwerk onder de loep nemen, dan vallen de grote verschillen tussen enerzijds openbaar vervoer en anderzijds de auto op.
Voor wie de auto neemt zijn de reistijden kort tussen de vier steden. Ook zijn alle vier de steden goed verbonden met plaatsen buiten het netwerk, zoals Groningen, Zwolle en Lelystad. Verschillen tussen de vier steden in het FSN treden op voor wie reist met het openbaar vervoer. Vooral Leeuwarden, Sneek en Heerenveen zijn zowel onderling als met de rest van het land goed verbonden door aanwezigheid van spoor én bus. Reistijden zijn hier relatief kort. De tempografische analyse toont de reistijden van startpunt in rood naar de andere drie steden in het FSN en naar Lelystad, Zwolle en Groningen. De reistijden (bron: Google Maps en de NS reisapp) vanaf het startpunt zijn aangeduid in blauw.
Wat opvalt is dat Lelystad (en daarmee Amsterdam) vanuit het FSN altijd sneller te bereiken is met de auto dan met de trein — de aanleg van de Lelylijn door de Noordoostpolder kan dit veranderen. Evident is ook dat Drachten met het OV beter verbonden is met het landelijk netwerk wanneer de Lelylijn hier een station zou krijgen. Per bus is Drachten thans goed verbonden met Heerenveen en Leeuwarden. De OV-verbinding Drachten–Sneek concurreert met één uur niet echt met de auto — een reis die slechts 36 minuten duurt.
